สายลมที่พัดผ่านผิวภายใต้บรรยากาศที่สดชื่นในร่มไม้ใหญ่น้อยที่ทำให้แม้อาทิตย์จะทอแสงแรงแค่ไหน เราก็ยังรู้สึกเย็นสบาย ใครจะรู้ว่าต้นไม้ใหญ่ที่ให้ร่มเงาเราอยู่ในบริเวณพื้นที่แห่งนี้มีอายุเพียงแค่ 30 กว่าปีเท่านั้นเอง เพราะที่ดินบริเวณเขาหินซ้อน อำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา แห่งนี้เคยถูกรุกรานจนเกือบจะกลายเป็นทะเลทราย แม้แต่มันสำปะหลัง พืชที่ทนแล้งมากก็ยังไม่สามารถทำการเพาะปลูกที่นี่ได้ แต่ด้วยสายพระเนตรอันยาวไกลของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ที่เชื่อว่าที่ดินแห่งนี้ยังมีความหวัง และสามารถพลิกฟื้นให้กลับมาอุดมสมบูรณ์ได้ ถ้าหากคนในชุมชน และข้าราชการท้องถิ่นให้ความร่วมมือกัน ด้วยพระปรีชาสามารถในเรื่องวิทยาศาสตร์ที่นำมาใช้ในการพัฒนาปรับปรุงผิวดิน ทำให้พื้นดินแห้งแล้งเมื่อ 30 กว่าปีก่อน พลิกฟื้นกลายมาเป็นศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ที่นอกจากจะมีทิวทัศน์ที่ร่มรื่น สวยงามแล้ว ยังเปรียบเสมือนห้องทดลองการเกษตรขนาดใหญ่ที่ให้คนทั่วไปได้เขามาศึกษาหาความรู้

หากใครกำลังมองหาสถานที่ท่องเที่ยวที่นอกจากจะได้พักผ่อนหย่อนใจในบรรยากาศที่ร่มรื่น สูดอากาศบริสุทธิ์ได้เต็มปอด พร้อมยังได้สาระความรู้เกี่ยวกับการเกษตรและการแปรรูปผลิตภัณฑ์จากการเกษตรเหล่านั้น JobThai คิดว่า ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ น่าจะเป็นตัวเลือกที่ดี 

คืนธรรมชาติให้กับธรรมชาติ
แต่เดิมพื้นที่บริเวณเขาหินซ้อนเป็นพื้นที่ป่าดงดิบที่อุมดมสมบูรณ์มากแห่งหนึ่งในภาคตะวันออก ด้วยความโดดเด่นของพื้นที่มีเขาหินปูนตั้งสลับซ้อนกันไปจึงมีชื่อเรียกว่าเขาหินซ้อน แต่เมื่อความเจริญย่างกรายมาถึง หินปูนถูกระเบิดเพื่อนำไปทำถนน พื้นดินที่เคยเป็นป่าไม้ที่อุดมสมบูรณ์ถูกเกษตรกรรุกล้ำเข้าไปทำการเกษตร และด้วยความไม่เข้าใจในการทำการเกษตรอย่างถูกต้อง ทำให้เวลาเพียงไม่ถึง 20 ปี ป่าที่เคยอุดมสมบูรณ์ก็กลับแห้งแล้ง จนแทบจะกลายเป็นทะเลทราย
 

ใน พ.ศ. 2522 ราษฎรได้น้อมเกล้าฯ ถวายที่ดินหมู่ที่ 2 ตำบลเขาหินซ้อน อำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา จำนวน 264 ไร่แก่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 เพื่อสร้างพระตำหนัก พระองค์ได้เสด็จฯ ทอดพระเนตรที่ดินดังกล่าว แล้วทรงมีพระราชดำริภาครัฐและชุมชนให้ร่วมกันพัฒนาพื้นที่แห่งนี้จัดทำเป็นศูนย์ศึกษาวิจัยและทดสอบการพัฒนาทางด้านเกษตรกรรม

เพราะพระองค์มีความเชื่อมั่นว่าถ้าศึกษาและพัฒนาอย่างถูกวิธีที่ดินบริเวณนี้จะกลับมาอุดมสมบูรณ์ได้ ด้วยพระอัจฉริยภาพทางด้านวิทยาศาสตร์ที่แนะนำให้เกษตรกรใช้วิธีทางธรรมชาติอย่างปุ๋ยพืชสด ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก มาใช้ในการปรับปรุงดิน และศึกษาทดลองใช้ การปลูกหญ้าแฝกเพื่อป้องกันการชะล้างพังทลายของหน้าดิน นอกจากนี้ยังได้รับความร่วมมือจากทั้งภาครัฐและคนในชุมชน เพียงเวลาไม่ถึง 30 ปี ที่ดินบริเวณนี้ก็กลับอุดมสมบูรณ์ และเป็นที่พึ่งให้กับชุมชนโดยรอบได้อีกครั้ง  

ห้องทดลองทางการเกษตรขนาดใหญ่ 
ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ เปรียบเสมือห้องทดลองการเกษตรที่สมบูรณ์ครบวงจร เป็นตัวอย่างของการนำแนวคิดการทำเกษตรทฤษฎีใหม่มาประยุกต์ใช้ในพื้นที่ขนาดใหญ่ ในศูนย์ฯ จึงประกอบไปด้วยพื้นที่ที่ถูกพัฒนาให้เป็นแหล่งน้ำในการทำการเกษตรและบ่อปลา แปลงปลูกป่าเพื่อทำการทดลองวิธีในการฟื้นฟูสภาพป่า แปลงปลูกหญ้าแฝกในสภาพแวดล้อมต่างๆ ร่วมถึงโรงเรือนในการทำน้ำหมักชีวภาพ และปุ๋ยคอกเพื่อพัฒนาดิน แปลงปลูกไม้ดอกไม้ประดับนานาพันธ์ โรงเรือนสำหรับเพาะกล้าไม้ รวมถึงโรงเลี้ยงสัตว์ประเภทต่าง ๆ ดังนั้นเมื่อเราเขามาในศูนย์ฯ นี้ เปรียบเหมือนกับเราได้ไปเที่ยวทั้งป่า อ่างเก็บน้ำ และได้เยี่ยมชมวิถีชีวิตของเกษตรกรอีกด้วย

กิจกรรมห้ามพลาด

• ศึกษาดูงานพร้อมเยี่ยมชมสถานที่ 9 มหามงคล ภายในศูนย์ โดยมีวิทยากรจากศูนย์คอยให้คำแนะนำอย่างใกล้ชิด
• เยี่ยมชนพิพิธภัณฑ์ดิน ปัญหาแรกสุดของศูนย์ฯ คือดินที่ขาดความอุดมสมบูรณ์เนื่องจากการใช้งานอย่างไม่ถูกต้อง พิพิธภัณฑ์ดินจึงเป็นศูนย์การเรียนรู้ในการจัดการ และพัฒนาเรื่องดินที่ผ่านการทดลองจริงจนเป็นผลสำเร็จในพื้นที่แห่งนี้
• ศึกษาและอบพืชสมุนไพร ในสวนป่าสมุนไพรเขาหินซ้อน
• พักค้างคืนภายในศูนย์ฯ เพื่อดื่มด่ำชื่นชมกับธรรมชาติอย่างเต็มที่

แหล่งท่องเที่ยวใกล้เคียง

• อุทยานแห่งชาติทับลาน เป็นแหล่งกำเนิดของแม่น้ำ ลำธารต่างๆ และมีธรรมชาติที่สวยงาม
• เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาอ่างฤาไน เป็นส่วนหนึ่งของป่าสงวนแห่งชาติป่าแควระบม - สียัด โดยมีน้ำตกเขาอ่างฤาไน หรือ น้ำตกบ่อทอง ซึ่งมีน้ำไหลตลอดปี และชมฝูงผีเสื้อกันได้ในช่วงระหว่างเดือนมิถุนายน - กรกฎาคมของทุกปี
• สักการะหลวงพ่อพุทธโสธร พระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองของจังหวัดฉะเชิงเทราที่วัดโสธรวรารามวรวิหาร

เรื่องน่ารู้

• ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สามารถทดลอง และทำวิจัยเกี่ยวกับการเกษตรสำเร็จหลากหลายโครงการ โดยมีโครงการสามารถพัฒนาให้อาชีพเกษตรกรยั่งยืนได้อย่างเป็นระบบ เผยแพร่และขยายผลได้อย่างเป็นรูปธรรมถึง 13 โครงการ
• ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ มีการส่งเสริมงานทางด้านการเกษตรอย่างครบวงจร เริ่มต้นจากการเตรียมดิน เตรียมเมล็ดพันธุ์ จนถึงการดูแลจัดการกับผลผลิต ภายในศูนย์ฯ มีโรงสีข้าวพระราชทานที่ให้บริการกับเกษตรในพื้นที่ใกล้เคียง บริหารในรูปแบบสหกรณ์และคิดค่าใช้บริการในราคาถูก

ข้อมูลสถานที่

ที่ตั้ง: ตำบล พนมสารคาม อำเภอ พนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา

ช่วงเวลาท่องเที่ยว: วิทยากรให้บริการนำเยี่ยมชมมีบริการเฉพาะวันทำการในเวลาราชการ ในวันหยุดสามารถเข้าชมได้ด้วยตนเอง 

รายละเอียดเพิ่มเติม:  www.khaohinsorn.com  โทร.  038-554982-3

บทความเทิดพระเกียรติ เที่ยวตามรอยที่พ่อสร้าง 

• เขื่อนขุนด่านปราการชล อันเนื่องมาจากพระราชดําริ
• โครงการพระราชดำริปางตอง 2 (ปางอุ๋ง)
• อุทยานแห่งชาติกุยบุรี
• สถานีเกษตรหลวงอ่างขาง
• สถานีเกษตรหลวงอินทนนท์
• ศูนย์ศึกษาการพัฒนาอ่าวคุ้งกระเบนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

บทความเทิดพระเกียรติ เพื่อเป็นแรงบันดาลใจให้กับคนทำงานในสายอาชีพต่างๆ 

• กษัตริย์ผู้เป็นแรงบันดาลใจให้อาชีพ: นักดนตรี
• กษัตริย์ผู้เป็นแรงบันดาลใจให้อาชีพ: เกษตรกร (กสิกรรม)
• กษัตริย์ผู้เป็นแรงบันดาลใจให้อาชีพ: นักกีฬา
• กษัตริย์ผู้เป็นแรงบันดาลใจให้อาชีพ: นักวิทยาศาสตร์
• กษัตริย์ผู้เป็นแรงบันดาลใจให้อาชีพ: เกษตรกร (ปศุสัตว์)
• กษัตริย์ผู้เป็นแรงบันดาลใจให้อาชีพ: นักประดิษฐ์
• กษัตริย์ผู้เป็นแรงบันดาลใจให้อาชีพ: นักเขียน
• กษัตริย์ผู้เป็นแรงบันดาลใจให้อาชีพ: เกษตรกร (ประมง)
• กษัตริย์ผู้เป็นแรงบันดาลใจให้อาชีพ: วิศวกรสำรวจ
• กษัตริย์ผู้เป็นแรงบันดาลใจให้อาชีพ: นักสังคมสงเคราะห์ (1)
• กษัตริย์ผู้เป็นแรงบันดาลใจให้อาชีพ: นักสังคมสงเคราะห์ (2)
• กษัตริย์ผู้เป็นแรงบันดาลใจให้อาชีพ: ช่างภาพ

ที่มา:  thai.tourismthailand.org  ldd.go.th  onep.go.th   rdpb.go.th