เคยเจอไหม… เพื่อนร่วมงานแบบที่ชอบวางตัวเหมือนเป็นหัวหน้าเรา สั่งงานเรา ชอบควบคุม หรือคอยชี้เป็นชี้ตายในงานบางอย่างกับเรา ทั้งที่จริง ๆ แล้ว พวกเราก็ทำงานในเลเวลเดียวกัน หัวหน้าก็คนเดียวกัน แต่คนเหล่านี้ก็มักจะหาทางควบคุมคนรอบข้างให้ทำอะไรบางอย่างเพื่อให้ความตั้งใจของตัวเองลุล่วงอยู่ดี
การรับคำสั่งจากคนที่ไม่ใช่ อาจนำมาซึ่งความรู้สึกต่าง ๆ ทั้งความเครียด ความหงุดหงิด ความรำคาญ ไปจนถึงความกลัว วันนี้ JobThai เลยขอจะขอมาแชร์วิธีต่าง ๆ ที่จะช่วยให้คนทำงานรับมือได้ดียิ่งขึ้นเมื่อต้องเจอกับเพื่อนร่วมงานที่ชอบวางตัวเป็นหัวหน้า
เราไม่สามารถตัดสินว่าใครเป็นคนเจ้ากี้เจ้าการได้โดยมองแค่ผิวเผิน เพราะบางทีเขาอาจสั่งให้เราทำสิ่งต่าง ๆ ก็จริง แต่เราเองก็ต้องไม่ลืมที่จะเปิดใจมองแบบไม่อคติว่า ‘เขามีสิทธิ์วางตัวเป็นหัวหน้าไหม’ แล้วเขาวางตัวแบบนั้นตลอดเวลา หรือเฉพาะบางสถานการณ์ เช่น ถ้าทั้งทีมต้องรับผิดชอบโปรเจกต์ใหญ่ร่วมกัน โดยเพื่อนคนนี้ถูกมอบหมายให้เป็นหัวหน้าโปรเจกต์จริง ๆ เขาก็มีสิทธิ์ที่จะมอบหมายงานต่าง ๆ ให้เราทำและคอยติดตามงานในฐานะหัวหน้าโปรเจกต์ที่มีความรับผิดชอบ
ทุกการกระทำย่อมมีสาเหตุทั้งนั้น ซึ่งการที่คนคนนึงจะวางตัวเหมือนหัวหน้ามันก็เกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น บางคนเป็นคนมีความรู้ลึกในเรื่องบางอย่างมากกว่าทุกคนในทีมเดียวกัน เขาเลยมองว่าหากเป็นงานที่เกี่ยวกับเรื่องนั้น หรือใครอยากรู้เรื่องนั้นก็ควรต้องฟังเขา และเขาอาจใช้บทบาทการเป็นคนที่รู้เยอะในการชี้นำการตัดสินใจของทุก ๆ คน
บางคนอาจได้อำนาจมาจากการที่เขาทำงานมานานจนทำให้เขารู้สึกว่าเขาน่าจะให้คำแนะนำและคำสั่งเราได้ ในฐานะพี่ใหญ่คนนึง รวมถึงอาจสั่งสมบารมีมาตลอดอายุการทำงานจนคนรอบตัวต่างนับถือ แม้ว่าชื่อตำแหน่งของเขาจะไม่ใช่หัวหน้าก็ตาม
มองแบบแฟร์ ๆ เขาอาจเป็นคนตั้งใจทำงานที่อยากให้งานออกมาดี จนทำให้เขารู้สึกว่าเขาต้องรับรู้ทุก ๆ ส่วนของการทำงาน หรืออาจเป็นคนที่ทุ่มเทในงานและอยากเป็นคนสำคัญของทีม เป็นคนที่ได้รับความเคารพ และอาจอยากเป็นที่รักของเพื่อนร่วมงาน จึงตั้งใจทำทุกอย่างให้สมบูรณ์แบบที่สุด หรือแม้กระทั่งทำเพื่อซ่อนความไม่มั่นใจในตัวเองเอาไว้
เมื่อเราลองนึกภาพในมุมของเขาอย่างไร้อคติแล้ว ถ้าสิ่งที่เขาทำมันก็ไม่ได้ทำให้เราเดือดร้อนและทำให้งานออกมาดี เราก็อาจเลือกที่จะปล่อยผ่านโดยไม่จำเป็นต้องไปปะทะอะไรกับเขา
คนบางคนอาจไม่รู้ตัวด้วยซ้ำว่าสิ่งที่ตัวเองพูดออกมานั้นฟังดูเหมือนเป็นคำสั่ง เช่น “ทำงานเสร็จแล้วไปเอาเอกสารมาด้วยล่ะ” เราอาจใช้วิธีสะท้อนกลับไปให้เขาได้ยินในสิ่งที่ตัวเองพูด โดยถามย้อนกลับว่า “จะให้เราไปเอาเอกสารมาให้เธอเหรอ” วิธีนี้อาจช่วยให้เขาจะได้ยินคำพูดของตัวเอง และทำให้เขารู้ตัวว่าเขากำลังสั่งให้เราทำอะไรบางอย่างอยู่นะ แต่ถึงยังไง เราจะทำตามที่เขาสั่งหรือไม่ก็ขึ้นอยู่ที่เรา ถ้าเราเห็นว่ามันเป็นสิ่งที่เขาควรทำด้วยตัวเอง เราก็แค่บอกปัดไป
บางครั้งการที่เราโดนเพื่อนร่วมงานเจ้ากี้เจ้าการใส่ก็อาจเป็นเพราะเขากลัวเราจะทำงานออกมาดีไม่พอ ยังไม่มั่นใจในตัวเราและความสามารถของเรา ซึ่งก็แปลว่า เขาอาจจะยังไม่รู้จักเราและประสิทธิภาพในการทำงานของเราขนาดนั้น ดังนั้นถ้าต้องทำงานด้วยกัน เราควรพูดคุยกับเขาให้บ่อยขึ้น โดยอาจแชร์เรื่องประสบการณ์การทำงานกันให้เขาพอจะเข้าใจว่าเขากำลังทำงานร่วมกับใคร ไว้ใจได้ไหม ปรับจูนกันว่าต่างฝ่ายต่างมีวิธีการทำงานยังไง ถ้าแบ่งงานกันใครน่าจะทำส่วนไหนได้ดี เพื่อให้บรรลุเป้าหมายที่มีร่วมกัน
ไม่แน่ว่าเพื่อนร่วมงานจอมบงการคนนี้อาจไม่ได้ออกคำสั่งแค่กับเรา แต่เขาอาจทำแบบนี้กับหลาย ๆ คนในทีม เพราะฉะนั้นลองถามคนอื่น ๆ ที่ทำงานกับเขาดูว่าเคยเจอแบบที่เราเจอรึเปล่า ต้องไม่ใช่การถามเพื่อนินทาว่าร้าย แต่เป็นการถามเพื่อขอคำปรึกษา หาวิธีการรับมือ เพื่อให้สามารถร่วมงานกันได้อย่างราบรื่น
ในบางครั้ง คนเหล่านี้ก็มีการยกเว้นคนบางคนเอาไว้เหมือนกัน เพื่อนในทีมบางคนอาจไม่เคยถูกคนคนนั้นมาวางตัวออกคำสั่งหรือคอยถามเลยว่า “งานถึงไหนแล้ว” ลองหาให้เจอว่าในทีมเรามีคนที่ได้รับการยกเว้นแบบนั้นไหมและขอคำแนะนำจากเขาเพื่อนำมาปรับใช้ดู เช่น คนคนนี้อาจเป็นคนที่มักจะอัปเดตความคืบหน้าของงานตลอด ทำให้เพื่อนร่วมงานคนนั้นไม่เป็นห่วงและไม่ค่อยมาติดตามเขาเหมือนกับคนอื่น ๆ
ถ้าเราเป็นคนทำงานที่มีจุดยืนที่ชัดเจน เราก็มักจะไม่ค่อยสะทกสะท้านต่อสิ่งต่าง ๆ ดังนั้นจงเรียนรู้ที่จะกำหนดขอบเขตและตีเส้นให้ตัวเองว่าถ้าเจอพฤติกรรมแบบนี้ เราปล่อยผ่านได้ ถ้าเจอแบบนี้เราไม่เอาด้วย ถ้าเราถูกเพื่อนร่วมงานสั่งให้ทำงานบางอย่างให้ เราอาจยึดจุดยืนของเราเพื่อตอบสนองกลับไป เช่น เราจะทำงานตามที่ได้รับคำสั่งจากหัวหน้าตัวจริงของเราเท่านั้น โดยเราสามารถบอกเขาได้ว่า “เราเข้าใจเธอจริง ๆ ว่าอยากให้งานของเธอชิ้นนี้ออกมาดีที่สุด แต่ว่าหัวหน้ายังไม่ได้บอกเรานะว่าเราต้องรับผิดชอบส่วนไหนในโปรเจกต์นี้” เพื่อเตือนความจริงให้กับเขาอ้อม ๆ ว่าเขาไม่ใช่หัวหน้าของเราและหัวหน้าตัวจริงก็ยังไม่รู้ถึงการมอบหมายงานนี้ให้เราด้วยซ้ำ ทำให้เขารู้สึกไม่อยากทำอะไรข้ามหน้าข้ามตาหัวหน้าตัวเองด้วย
คนบางคนไม่ได้ตั้งใจที่จะวางตัวเป็นหัวหน้า จริง ๆ นอกเหนือจากการทำงาน เขาอาจเป็นเพื่อนร่วมงานที่ดีมากคนนึงเลยก็ได้ ถ้าเรารู้สึกว่าเพื่อนคนนี้เป็นคนที่พร้อมรับฟังคนอื่นและเปิดกว้างพอ ก็อาจจะลองพูดตรง ๆ ถึงสิ่งที่เกิดขึ้นว่ามันรบกวนจิตใจเราเหมือนกันนะ เพื่อให้เขารับรู้และร่วมกันหาทางออกและเพื่อให้ทำงานร่วมกันได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
แต่ก็ใช่ว่าจะใช้วิธีนี้ได้กับทุกคน เพราะถ้าคนนั้นไม่ใช่คนที่เปิดกว้างและพร้อมจะรับฟังขนาดนั้น การพูดเปิดอกอาจทำให้อะไร ๆ แย่ลงกว่าเดิม เพราะทำให้เขารู้สึกเหมือนกำลังถูกเพื่อนร่วมงานตำหนิและต่อว่า ถ้าเจอคนที่เราเห็นแล้วว่าเขาไม่น่าจะรับฟัง ก็อาจต้องพึ่งพาหัวหน้าให้ช่วย
ถ้าอะไร ๆ เริ่มดูจะยากเกินการควบคุมของเราหรือคิดว่าแก้ไขสถานการณ์ที่เกิดขึ้นไม่ได้แล้ว ก็คงถึงเวลาที่จะเราต้องเดินไปปรึกษาหัวหน้าตัวจริง ให้เราอธิบายสถานการณ์ไปตามความเป็นจริงว่ามันเป็นยังไง แล้วมันกระทบการทำงานและความรู้สึกของเรายังไงบ้าง เพื่อให้หัวหน้าได้รับรู้และช่วยหาทางออกให้ทำงานร่วมกันได้อย่างราบรื่น
ยังไงก็ตาม นอกจากพึ่งพาหัวหน้าแล้ว สิ่งที่เราต้องทำควบคู่กันไปด้วยก็คือการขีดเส้นให้ชัดว่าพฤติกรรมแบบไหนของเพื่อนร่วมงานที่เรารับได้ เพื่อไม่ให้เกิดปัญหาเดิม ๆ ซ้ำ ๆ เพราะคนเป็นหัวหน้าก็มีหลายเรื่องที่ต้องรับผิดชอบ อาจไม่สามารถมองเห็นหรือช่วยจัดการปัญหาต่าง ๆ ให้เราได้ตลอด ถ้าเราชัดเจนในจุดยืนของตัวเอง ก็จะไม่มีใครมาเอาเปรียบเราได้
JobThai Official Group เพื่อการหางาน หาคน และแลกเปลี่ยนประสบการณ์ในการทำงาน
ที่มา:
mindtools.com
convene.com
